«Δε θα μπορούσα να σκηνοθετήσω αν δεν ήμουν συγγραφέας και δε θα έγραφα όπως έγραψα αν δεν ήμουν σκηνοθέτης»
Μιχαηλίδης, Γιώργος Α., συγγραφέας/σκηνοθέτης, 1938-2018
Ο Γιώργος Μιχαηλίδης γεννήθηκε στη Νέα Ιωνία Αττικής το 1938. Σπούδασε αρχιτεκτονική αλλά δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του και στράφηκε στο θέατρο. Απόφοιτος της Σχολής του Εθνικού Θεάτρου, δημιούργησε το Θέατρο Νέας Ιωνίας το 1965, το πρώτο περιφερειακό θέατρο στην Ελλάδα, το οποίο λειτούργησε για δύο χρόνια. Το 1972 δημιούργησε το Ανοιχτό Θέατρο στην Κυψέλη -έως τη διακοπή του το 1975- και εξέδωσε το περιοδικό "Ανοιχτό Θέατρο". Το 1984 άρχισε η λειτουργία του δεύτερου Ανοιχτού Θεάτρου όπου ανέβασε έργα όλων των σημαντικών θεατρικών συγγραφέων, Ελλήνων και ξένων. Σκηνοθέτησε σειρές για την τηλεόραση σε δικά του σενάρια, όπως "Συμβολαιογράφος", Άθλιοι των Αθηνών", κ.ά. Επίσης ασχολήθηκε με τη συγγραφή μυθιστορημάτων.
Έφυγε από τη ζωή στις 22 Οκτωβρίου 2018, σε ηλικία 80 ετών.
Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ
(2013) Άγιοι έρωτες, Εκδόσεις του Αυγούστου
(2011) Άγιοι έρωτες, Εκδόσεις του Αυγούστου
(2008) Ίλιγγος '59, Εκδόσεις του Αυγούστου
(2005) Η πύλη, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2004) Η έξοδος, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2002) Ο λαβύρινθος, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2000) Η μύηση, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1995) Λάμδα, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1992) Η πύλη, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1991) Τα φονικά, Εκδόσεις Καστανιώτη
Συμμετοχή σε συλλογικά έργα
(2016) Οι απέναντι, Πολύτροπον
Έγραψαν
Κώστας Γεωργουσόπουλος:
Ως μυθιστοριογράφος, ο Μιχαηλίδης ήρθε να συμπληρώσει με τις δυο τριλογίες του, τις τριλογίες του Πετσάλη-Διομήδη, του Αθανασιάδη, του Τσίρκα και του Καραγάτση, με τους μύθους των οποίων φωτίστηκε η τραγική ιστορική πορεία του Ελληνισμού από τις παραδουνάβιες χώρες έως και τον Εμφύλιο (1946 – 1949).
Ο Γιώργος Μιχαηλίδης αποτέλεσε μέρος μιας γενναίας σειράς θεατρανθρώπων, που θαυμάσια μπορούν να καταχωριστούν αναγεννησιακοί, όπως ο Φώτος Πολίτης, ο Αλέξης Σολομός, ο Τάκης Μουζενίδης και ο Σπύρος Ευαγγελάτος, λόγιοι, πολύπλευροι αισθητικά και με διεθνή αναγνώριση.
Μανώλης Σειραγάκης (ηθοποιός, λέκτορας θεολογίας):
Βασικό χαρακτηριστικό του Μιχαηλίδη και του Ανοιχτού Θεάτρου ήταν το προσεκτικά επιλεγμένο ρεπερτόριο. Ο Μιχαηλίδης διάλεγε έργα με αποκλειστικό γνώμονα τη μεγάλη θεατρική τους αξία, αδιαφορώντας παντελώς για τις ανάγκες των ηθοποιών να δοκιμαστούν στον τάδε ή τον δείνα ρόλο, τις επιθυμίες του κοινού, την προσδοκώμενη ταμειακή επιτυχία της παράστασης, την εξοικείωση του κοινού με το έργο, τη θεματολογία, την προβληματική ή τον συγγραφέα του, την τόλμη ή την προκλητικότητά του, την υποδοχή της κριτικής. Ο θίασος δικαίωνε έτσι τον τίτλο ενός πραγματικά ελεύθερου θεάτρου, αδέσμευτου από οποιαδήποτε πίεση ή περιορισμό. Οι επιλογές θιάσου και σκηνοθέτη στη διάρκεια ζωής του Ανοιχτού Θεάτρου, συνιστούν ένα corpus έργων από τα σημαντικότερα της παγκόσμιας δραματικής λογοτεχνίας, χωρίς να παραλείπονται μερικά από τα πιο αξιόλογα νεοελληνικά.
Σπύρος Κακουριώτης (αρθρογράφος, κριτικός ):
Σπύρος Κακουριώτης (αρθρογράφος, κριτικός ):
Εξετάζοντας πλέον το σύνολο του έργου του Μιχαηλίδη, κατανοούμε πως η πεζογραφική του παραγωγή αποτελεί, κατ’ ουσίαν, ένα ενιαίο έργο εν προόδω, κεντρική θεματική του οποίου αποτελεί η μνήμη και η ιστορία, μέσα από τις οποίες ο δημιουργός αναζητά την ταυτότητα του ίδιου και της γενιάς του. «Παλεύοντας ... μέσα στην ιστορία, προσπαθούσαμε να διαμορφώσουμε αυτό που ήμασταν, αυτό που μας έλεγαν πως ήμασταν, αυτό που πιστεύαμε πως ήμασταν», λέει ο ίδιος σε συνέντευξή του.
Πυρήνας χωρικός αυτής της μνήμης είναι ο συνοικισμός όπου γεννήθηκε, μεγάλωσε και έκανε τα πρώτα του βήματα στην τέχνη, η προσφυγική και εργατική Νέα Ιωνία. Ορόσημα ιστορικά η Καταστροφή του 1922, η Κατοχή και η Αντίσταση, ο Εμφύλιος και, τέλος, η δικτατορία. Σε αυτό το χρονικό εύρος κινούνται τα πεζογραφήματά του, το οποίο θα διευρυνθεί μονάχα στη δεύτερη μυθιστορηματική τριλογία του («Άγιοι έρωτες», 2011-2018), προκειμένου να συμπεριλάβει ολόκληρο τον «μακρύ» ελληνικό 20ό αιώνα.
Ενδεικτικά Δημοσιεύματα
Θάνος Μικρούτσικος, Φουέντε Οβεχούνα
Καταχώρηση από: Σπύρος Αραβανής
Τρίτος δίσκος του Θάνου Μικρούτσικου, που περιελάμβανε τη μουσική από την ομώνυμη θεατρική παράσταση που ανέβηκε στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος το 1976-77. Οι στίχοι είναι του Γιώργου Μιχαηλίδη (ο οποίος και το σκηνοθέτησε) και βασίζονται στο κείμενο του μεσαιωνικού Ισπανού συγγραφέα Lope de Vega. Στο έργο του εξιστορείται η εξέγερση των κατοίκων του χωριού Φουέντε Οβεχούνα ενάντια στον τοπικό τους ηγεμόνα.
Ερμηνευτές: Μαρία Δημητριάδη-Γιώργος Μεράντζας, Θάνος Μικρούτσικος, Γιώργος Μιχαηλίδης, Σοφία Σπυράτου και Χορωδία, Λύρα 1977.
1. Η ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ – ΜΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ
2. Η ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΗΣ ΦΟΥΕΝΤΕ ΟΒΕΧΟΥΝΑ – ΜΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ
3. Η ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΟΥ ΤΕΛΕΘ ΖΙΡΟΝ – ΜΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ
4. ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΗ – ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΡΑΝΤΖΑΣ
5. ΜΙΚΡΟ ΕΡΩΤΙΚΟ – ΘΑΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΣ
6. Η ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΩΝ ΒΑΣΙΛΙΑΔΩΝ – ΜΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ
7. TO ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ – ΜΕΡΑΤΖΑ ΓΙΩΡΓΟΣ / ΣΠΥΡΑΤΟΥ ΣΟΦΙΑ
8. Η ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΟΥ ΞΕΣΗΚΩΜΟΥ – ΜΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ
9. ΕΠΙΝΙΚΕΙΑ – ΜΕΡΑΤΖΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ / ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ / ΣΠΥΡΑΤΟΥ ΣΟΦΙΑ
10. ΧΟΡΟΣ (ΟΡΧΗΣΤΡΙΚΟ)
11. Η ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ – ΜΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ
12. Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ (ΟΡΧΗΣΤΡΙΚΟ)
13. ΜΕΛΩΔΙΑ Τ’ ΟΥΡΑΝΟΥ (ΟΡΧΗΣΤΡΙΚΟ)
14. Η ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ – ΜΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ
Η μπαλάντα της νύχτας
Ατέλειωτη νύχτα της Φουέντε Οβεχούνα
στου 1470 τη χρονιά
πως να χωρέσεις στην καρδιά μας
τόσα πολλά που έφερες μαζί σου
ακόμα δεν ξημέρωσε
Και το φεγγάρι μήνυμα στέλνει
καβαλλάρηδες πως μπαίνουν στην κοιλάδα
Και το φεγγάρι μήνυμα στέλνει
στρατός του Φερδινάρδου και της Ισαβέλλας
Ατέλειωτη νύχτα της Φουέντε Οβεχούνα
στου 1470 τη χρονιά
Τραγούδι θα γενείς μες στην κοιλάδα
τραγούδι στην Ισπανία ολάκερη
Η μπαλάντα του ξεσηκωμού
Μεγάλο ποτάμι φουσκωμένο,
η οργή του λαού,
κυλάει πάνω απ’ τα χωράφια,
ποιος τη σταματάει, ποιος τη σταματάει,
ποιος, ποιος τη σταματάει.
Κοιλάδα της Φουέντε Οβεχούνα,
το χέρι που σ’ έσπερνε,
τον κεραυνό τώρα κρατάει,
ποιος το σταματάει, ποιος το σταματάει,
ποιος, ποιος το σταματάει.
Αιώνες γονατισμένη από την πίκρα,
η ψυχή του λαού,
φτερούγες τώρα βγάζει κι ανεβαίνει,
ποιος τη σταματάει, ποιος τη σταματάει,
ποιος, ποιος τη σταματάει.
Αιώνες γονατισμένη από την πίκρα,
η ψυχή του λαού,
φτερούγες τώρα βγάζει κι ανεβαίνει,
ποιος τη σταματάει, ποιος τη σταματάει,
ποιος, ποιος τη σταματάει.
Μεγάλο ποτάμι φουσκωμένο,
η οργή του λαού,
κυλάει πάνω απ’ τα χωράφια,
ποιος τη σταματάει,ποιος τη σταματάει,
ποιος, ποιος τη σταματάει
Πυρήνας χωρικός αυτής της μνήμης είναι ο συνοικισμός όπου γεννήθηκε, μεγάλωσε και έκανε τα πρώτα του βήματα στην τέχνη, η προσφυγική και εργατική Νέα Ιωνία. Ορόσημα ιστορικά η Καταστροφή του 1922, η Κατοχή και η Αντίσταση, ο Εμφύλιος και, τέλος, η δικτατορία. Σε αυτό το χρονικό εύρος κινούνται τα πεζογραφήματά του, το οποίο θα διευρυνθεί μονάχα στη δεύτερη μυθιστορηματική τριλογία του («Άγιοι έρωτες», 2011-2018), προκειμένου να συμπεριλάβει ολόκληρο τον «μακρύ» ελληνικό 20ό αιώνα.
Ενδεικτικά Δημοσιεύματα
Θάνος Μικρούτσικος, Φουέντε Οβεχούνα
Καταχώρηση από: Σπύρος Αραβανής
Τρίτος δίσκος του Θάνου Μικρούτσικου, που περιελάμβανε τη μουσική από την ομώνυμη θεατρική παράσταση που ανέβηκε στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος το 1976-77. Οι στίχοι είναι του Γιώργου Μιχαηλίδη (ο οποίος και το σκηνοθέτησε) και βασίζονται στο κείμενο του μεσαιωνικού Ισπανού συγγραφέα Lope de Vega. Στο έργο του εξιστορείται η εξέγερση των κατοίκων του χωριού Φουέντε Οβεχούνα ενάντια στον τοπικό τους ηγεμόνα.
Ερμηνευτές: Μαρία Δημητριάδη-Γιώργος Μεράντζας, Θάνος Μικρούτσικος, Γιώργος Μιχαηλίδης, Σοφία Σπυράτου και Χορωδία, Λύρα 1977.
1. Η ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ – ΜΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ
2. Η ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΗΣ ΦΟΥΕΝΤΕ ΟΒΕΧΟΥΝΑ – ΜΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ
3. Η ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΟΥ ΤΕΛΕΘ ΖΙΡΟΝ – ΜΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ
4. ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΗ – ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΡΑΝΤΖΑΣ
5. ΜΙΚΡΟ ΕΡΩΤΙΚΟ – ΘΑΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΣ
6. Η ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΩΝ ΒΑΣΙΛΙΑΔΩΝ – ΜΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ
7. TO ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ – ΜΕΡΑΤΖΑ ΓΙΩΡΓΟΣ / ΣΠΥΡΑΤΟΥ ΣΟΦΙΑ
8. Η ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΟΥ ΞΕΣΗΚΩΜΟΥ – ΜΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ
9. ΕΠΙΝΙΚΕΙΑ – ΜΕΡΑΤΖΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ / ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ / ΣΠΥΡΑΤΟΥ ΣΟΦΙΑ
10. ΧΟΡΟΣ (ΟΡΧΗΣΤΡΙΚΟ)
11. Η ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ – ΜΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ
12. Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ (ΟΡΧΗΣΤΡΙΚΟ)
13. ΜΕΛΩΔΙΑ Τ’ ΟΥΡΑΝΟΥ (ΟΡΧΗΣΤΡΙΚΟ)
14. Η ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ – ΜΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ
Η μπαλάντα της νύχτας
Ατέλειωτη νύχτα της Φουέντε Οβεχούνα
στου 1470 τη χρονιά
πως να χωρέσεις στην καρδιά μας
τόσα πολλά που έφερες μαζί σου
ακόμα δεν ξημέρωσε
Και το φεγγάρι μήνυμα στέλνει
καβαλλάρηδες πως μπαίνουν στην κοιλάδα
Και το φεγγάρι μήνυμα στέλνει
στρατός του Φερδινάρδου και της Ισαβέλλας
Ατέλειωτη νύχτα της Φουέντε Οβεχούνα
στου 1470 τη χρονιά
Τραγούδι θα γενείς μες στην κοιλάδα
τραγούδι στην Ισπανία ολάκερη
Η μπαλάντα του ξεσηκωμού
Μεγάλο ποτάμι φουσκωμένο,
η οργή του λαού,
κυλάει πάνω απ’ τα χωράφια,
ποιος τη σταματάει, ποιος τη σταματάει,
ποιος, ποιος τη σταματάει.
Κοιλάδα της Φουέντε Οβεχούνα,
το χέρι που σ’ έσπερνε,
τον κεραυνό τώρα κρατάει,
ποιος το σταματάει, ποιος το σταματάει,
ποιος, ποιος το σταματάει.
Αιώνες γονατισμένη από την πίκρα,
η ψυχή του λαού,
φτερούγες τώρα βγάζει κι ανεβαίνει,
ποιος τη σταματάει, ποιος τη σταματάει,
ποιος, ποιος τη σταματάει.
Αιώνες γονατισμένη από την πίκρα,
η ψυχή του λαού,
φτερούγες τώρα βγάζει κι ανεβαίνει,
ποιος τη σταματάει, ποιος τη σταματάει,
ποιος, ποιος τη σταματάει.
Μεγάλο ποτάμι φουσκωμένο,
η οργή του λαού,
κυλάει πάνω απ’ τα χωράφια,
ποιος τη σταματάει,ποιος τη σταματάει,
ποιος, ποιος τη σταματάει