Οδυσσέας Ελύτης ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΑΘΕΑΤΟΥ ΑΠΡΙΛΙΟΥ (1984), της Ιόλης Βιγγοπούλου

ΠΕΜΠΤΗ, 16
Σ' όλους το ψιλόβροχο κάτι λέει. Σ' εμένα τίποτα. Σφάλισα τα τζάμια κι άρχισα να καλώ αλφαβητικά: τον Άγγελο της Αστυπάλαιας· τη Βρισηίδα· τα Γαυγάμηλα· τον δούλο του Κριναγόρα· τον Ελλήσποντο· τα Ζαγόρια· τον Ηλία τον Προφήτη· τον Θεόδωρο νεομάρτυρα Μυτιλήνης· την Ισσό· τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο· τη Λαΐδα· τον μαστρ'- Αντώνη· τον Νικία· την ξέρα της Αγίας Πελαγίας· τον Όμηρο (μαζί με ολόκληρη την Ιλιάδα του)· τους Πελασγούς· τη Ρωξάννη· τη Σθενελαΐδα· τα Ταταύλα· τον Ίβυκο (ερωτομανέστατο)· τη Φαιστό· τις Χοηφόρες· τα Ψαρά· και τον Ωριγένη.
Ξημερώθηκα έχοντας διατρέξει την ιστορία του θανάτου της Ιστορίας ή μάλλον την ιστορία της Ιστορίας του Θανάτου (και αυτό δεν είναι λογοπαίγνιο).

Ο Αρχάγγελος της Αστυπάλαιας, κολάζ Οδυσσέα Ελύτη, 1966

Βρησηίς. Ζωγράφος του Βρύγου, λεπτομέρεια από αττικό ερυθόμορφο αγγείο, 5ος αι. π.Χ  Μουσείο Λούβρου, Παρίσι

Η Ανάληψη του Προφήτη Ηλία, Θ. Πουλάκης, 17ος αιώνας Βυζαντινό Μουσείο

Λαίς η Κορινθία, του H. Holbein, 1526

Ο Ωριγένης και οι μαθητές του, Χαρακτικό του 1700

Ο Άγιος Θεόδωρος ο Νεομάρτυρας ο Βυζαντινός Μυτιλήνης

Τα Ταταύλα (Kurtuluş), συνοικία στο Πέρα, κοντά στον Κεράτιο κόλπο, μέχρι το 1922 κατοικείτο αποκλειστικά από Έλληνες

Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη, (φωτο Ι.Β.)

ΣΘΕΝΕΛΑΪΔΑ

«Την πυρπολήτρα Σθενελαΐδα, την πανάκριβη, αυτήν που από όσους την ποθούν χρυσό ξαφρίζει
γυμνή, ολόκληρη τη νύχτα, μου την έφερε όνειρο, και μέχρι τη γλυκιά αυγή την προίκα της χαρίζει
Δε θα πέσω ξανά ικέτης στα γόνατα της άπονης, ούτε και θα κλαίγομαι, αφού θα έχω τον ύπνο να μου την χαρίζει»
«Τὴν καταφλεξίπολιν Σθενελαΐδα, τὴν βαρύμισθον, τὴν τοῖς βουλομένοις χρυσόν ερευγομένην,
γυμνήν μοι διὰ νυκτὸς ὅλης παρέκλινεν ὄνειρος, ἄχρι φίλης ἠοῦς προῖκα χαριζομένην.
Οὐκέτι γουνάσομαι τὴν βάρβαρον, ουδ' επ' ἐμαυτῷ κλαύσομαι, ὕπνον ἔχων ἐκείνα χαριζόμενον.»
Επίγραμμα από την Παλατινή Ανθολογία, η οποία συντάχθηκε τον 10ο αιώνα, το χειρόγραφο βρέθηκε το 1606, περιλαμβάνει 3.700 ποιήματα, δηλαδή 23.000 στίχους σχεδόν όλοι σε επιγράμματα, 370 περίπου ποιητών από τον 7ο π. Χ. αιώνα μέχρι το 950 μ. Χ. και αποτελεί το απόσταγμα της αρχαίας και βυζαντινής Ποιητικής.

ΊΒΥΚΟΣ

Ο Ίβυκος αρχαίος Έλληνας λυρικός ποιητής, εκεί τον 6ο π.Χ. αιώνα, από το Ρήγιο της Κάτω Ιταλίας Ελλάδας, στη Σάμο του Πολυκράτη, ταξίδεψε πολύ και πέθανε στην Κόρινθο, με τους πετάμενους γερανούς να γίνουν μελλοντικά οι μάρτυρες της δολοφονίας του, εξ’ ου και η φράση στους αρχαίους Έλληνες «οι γερανοί του Ιβύκου» για την αποκάλυψη εγκλημάτων μετά από θεία επέμβαση. Από το επτά ποιητικά του βιβλία σώθηκαν μόνον σαράντα στίχοι, ερωτολογεί, ταλαντευόμενος ανάμεσα στον Στησίχορο και τη Σαπφώ.

ΩΡΙΓΕΝΗΣ

Ο Ωριγένης (Αλεξάνδρεια 185 – Καισάρεια 251) είναι ένας βαθύς στοχαστής, μυστικιστής, φιλόσοφος των πρώτων χριστιανικών χρόνων. Ένας Χριστιανός πλατωνιστής με ψήγματα στωικής φιλοσοφίας, ακούραστος μελετητής, αλλά και με φλογερή τάση του για ασκητισμό, δίδαξε παντού όπου βρέθηκε και ήταν πολύ αγαπητός στους μαθητές του για τα κηρύγματα, τη διαλεκτική, τη φυσική, την ηθική και τη μεταφυσική του, συνέταξε/έγραψε περίπου 6.000 έργα (ή κεφάλαια), κριτική κειμένων, εξήγηση συστηματική, πρακτική και απολογητική θεολογία και επιστολές, προσπάθησε να καταγράψει την επιστήμη από τη χριστιανική άποψη και να ανυψώσει τον Χριστιανισμό σε μια κοσμική θεωρία συμβατή με τον Ελληνισμό ενώ συγχρόνως, δεν παραμέλησε το φιλολογικό, το γεωγραφικό, το ιστορικό, ούτε το αρχαιογνωστικό υλικό, στο οποίο αφιέρωσε πολυάριθμα ερμηνευτικά σχόλια. Τέλος αναθεματίστηκε μετά τον θάνατό του από την Οικουμενική Σύνοδο. Από τον 19ο μέχρι και σήμερα έχει αναζωπυρωθεί με διεθνείς συναντήσεις ο στοχασμός του.

Λαΐς η Κορινθία (περ. 425 π.Χ.) Πίνακας του Hans Holbein, 1526

Έτσι την ήθελε ο καλλιτέχνης, την όμορφη Λαΐδα, εταίρα της Αρχαιότητας, στα πρότυπα της εποχής του. Η παν-όμορφη και άπληστη, αναστάτωσε, γύρω στα 425π.Χ,  απλούς και καλλιτέχνες, πολιτικούς και φιλοσόφους Για αυτήν και η αιχμηρή ρήση του Διογένη : «Πεσούσης νυκτός, πάσα γυνή Λαΐς εστί.» Είναι τόσα και ηδονιστικά τα στιγμιότυπα της που δεν είναι της παρούσης... Υπόσχομαι...