“Είπανε εναντίον του πως αφήνει τον αναγνώστη μέσα στη στεγνή, στέρφα και άνυδρη Έρημη Χώρα, μόνο, χωρίς ελπίδα σωτηρίας. Αυτό θα ήταν αλήθεια αν ο Έλιοτ δεν είχε δημιουργήσει ποίηση. Και η ποίηση όσο απελπισμένη κι αν είναι, μας σώζει πάντα, με κάποιον τρόπο, από την ταραχή των παθών”.
Η ποιητική σωτηρία που μας προσφέρει ο Eliot συντροφεύεται από την πένα του Γιώργου Σεφέρη.
Ο μεγάλος Έλληνας ποιητής (στον οποίο ανήκει ο πρόλογος) γνώρισε, θαύμασε, μελέτησε τον Thomas Sterns Eliot και μετέφρασε την Έρημη Χώρα. Η πρώτη έκδοση του έργου έγινε τον Ιούλιο του 1936 από τον οίκο ΙΚΑΡΟΣ , με τον Σεφέρη να επιμελείται την μετάφραση, την εισαγωγή και τα σχόλια.
Η ΤΑΦΗ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ
Ο Απρίλης, είναι ο μήνας ο
σκληρότερος, βλασταίνοντας
πασχαλιές μέσα από τη νεκρή γη,
ανακατεύοντας
θύμηση μ’ επιθυμία, αναδεύοντας
στομωμένες ρίζες μ’ ανοιξιάτικη
βροχή.
Ο χειμώνας μας κράτησε ζεστούς,
σκεπάζοντας
τη γη με το χιόνι της λήθης,
ταΐζοντάς μας
μια ελάχιστη ζωή με ξερούς βολβούς.
Το καλοκαίρι μας κατέπληξε, ερχόμενο
πάνω από το
Σταρνμπέγκερσι
με μια καταιγίδα˙ σταθήκαμε στις
κιονοστοιχίες,
και συνεχίσαμε με τη λιακάδα, μέσα
στο Χόφγκαρτεν,
κι ήπιαμε καφέ, και μιλήσαμε σχεδόν
μια ώρα…
…«Αρχικά, πριν ένα χρόνο μου χάρισες
υάκινθους ˙
«Υακίνθη με φώναξαν.»
—Έπειτα όταν επιστρέψαμε, τελευταία,
από τους κήπους με τους υάκινθους,
με την αγκαλιά σου γεμάτη, και τα
μαλλιά σου νοτισμένα, δεν μπορούσα
να μιλήσω, και τα μάτια μου
έκλεισαν, δεν ήμουν ούτε
νεκρός ούτε ζωντανός και τίποτα δε
γνώριζα,
κοιτώντας στην καρδιά του φωτός, η
σιωπή…
…Πολιτεία ανύπαρχτη,
κάτω από την καστανή ομίχλη μιας
χειμωνιάτικης αυγής,
ένα πλήθος έτρεξε πάνω από τη Γέφυρα
του Λονδίνου, τόσοι πολλοί,
δεν είχα σκεφτεί πως ο θάνατος είχε
ξεκάνει τόσους πολλούς.
Στεναγμοί, κοφτοί και άταχτοι,
ξέφευγαν,
και καθένας κάρφωνε τα μάτια στα
βήματά του.
Το πλήθος γέμισε ως το λόφο απάνω
και κάτω στην οδό Κινγκ Ουίλιαμ,
εκεί που η Οσία Μαρία του Γούλνοθ
μέτρησε τις ώρες
μ’ έναν νεκρό ήχο στο τελευταίο
χτύπημα που σήμαινε εννιά…
Απόσπασμα από την Έρημη Χώρα του
Τ.Σ. Έλιοτ (1888-1965)
