Η πιπεριά τσακίστηκε· το χέρι το κακό ποιός θα το κόψει;

 

Η πιπεριά τσακίστηκε·

 το χέρι το κακό ποιός θα το κόψει;

 

Αναστάσης Μαδαμόπουλος

Φιλόλογος, συγγραφέας εικαστικός

Η φωτογραφία είναι ενδεικτική του είδους Πιπεριά (Schinus molle)
δεν αντιστοιχεί σε αυτήν που το κείμενο αναφέρεται

Ούτε μήνας δεν είχε περάσει από την παρουσίαση και διάθεση του ημερολογίου του Άλλου Τόπου για το 2025 με θέμα Ο Λόγος και η Πόλη. Η Πόλη το Ηράκλειο Αττικής και ο Λόγος των ανθρώπων της.

Είχα την τιμή να συμπεριληφθεί μεταξύ των εξαιρετικών κειμένων του τόμου και ο δικός μου Κατάλογος διασωθέντων (από τις «Σημειώσεις» ενός φυσιολάτρη, περιηγητή και λαχανευτή για τη διασωθείσα χλωρίδα του Ηρακλείου Αττικής). Στο κείμενό μου καταγράφονται σχεδόν όλα φυτά του Δήμου μας και δίνονται σύντομες βοτανολογικές πληροφορίες καθώς και χάρτες για τον ευκολότερο εντοπισμό τους από ευαισθητοποιημένους πολίτες. Ο αφηγητής εμπλουτίζει τον κατάλογό του με αναμνήσεις και στοχασμούς κοινωνιολογικού, πολεοδομικού και οικολογικού περιεχομένου.

Στην τρίτη παράγραφο του κειμένου αποκαλύπτεται το κινούν αίτιο της συγγραφής του. «Με ορισμένα από αυτά (τα δέντρα) έχω συνδεθεί περισσότερο. Έχουν κεντρίσει το ενδιαφέρον μου, τα περιεργάζομαι, κατόπιν μελετώ γι’ αυτά σε αξιόπιστες πηγές, τα αγαπώ και νοιάζομαι καθώς παρακολουθώ για χρόνια την ανάπτυξή τους. Γι αυτό και θλίβομαι όταν κακοπαθαίνουν, συντρίβομαι όταν αρρωσταίνουν και κινδυνεύσουν να αφανιστούν. Πρόσφατα μάλιστα σκέφτηκα να τα καταγράψω σ’ έναν κατάλογο ανθεκτικών διασωθέντων πριν ο γιός μου τιμώντας τη μνήμη μου συγγράψει μετά από μία δεκαετία ένα πένθιμο άρθρο στην τοπική εφημερίδα με τίτλο «Κατάλογος απολεσθέντων» ή «Η συμφορά των παλιών πράσινων» ή «Το τέλος της αρχαίας σποράς» ή «Τα λατρεμένα πράσινα του πατέρα… μετά».

Σαν να το ήξερα, σαν να το διαισθανόμουν. Ούτε μήνας δεν έχει περάσει… και θρηνώ (το εννοώ πραγματικά) την πρώτη απώλεια. Η πενηντάχρονη Πιπεριά (Schinus molle) στο πεζοδρόμιο του φαρμακείου στη διασταύρωση Φιλληρών και Πρασίνου Λόφου κόβεται σύριζα από συνεργείο του Δήμου που κλάδευε τους Ευκαλύπτους της περιοχής. Την επόμενη μέρα έσκαψαν και εξαφάνισαν το κούτσουρο που είχε απομείνει αλλά άφησαν τις γύρω ανασηκωμένες από τις ανυπόταχτες ρίζες πλάκες να συνεχίζουν το απειλητικό τους έργο, ενώ ακριβώς αυτό πιθανότατα θα επικαλούνταν ως λόγο της αυθαίρετης και εγκληματικής πράξης τους αν τους ρωτούσαμε. Με ποια άδεια κόπηκε το δέντρο; Γιατί; Εμπόδιζε μήπως την προβολή των ορθοπεδικών παπουτσιών στη βιτρίνα του φαρμακείου; Δε θα ήταν καλύτερο να θαυμάζαμε τα προϊόντα, υπό τη σκιά της molle και της υπέροχης θροΐζουσας κουνουπιέρας της κόμης της;

              Θρηνώ και οργίζομαι.

Ο σκηνοθέτης Κουροσάβα σε ένα όνειρό του στην υπέροχη σπονδυλωτή ταινία του «Όνειρα» βλέπει τα πνεύματα των κομμένων δέντρων να επιστρέφουν και να εγκαθίστανται πάνω στα ριζωμένα απομεινάρια των κορμών τους σαν μυθικοί ήρωες, με λάβαρα και ταινίες ανεμίζουσες ενώ όργανα ενός θιάσου αόρατου δοξολογούν την επιστροφή τους επικυρώνοντας το στοίχειωμα του λόφου που έκτοτε, αν και χέρσος, λατρεύεται ως ιερός.

Ο Βέλγος ζωγράφος Ρενέ Μαγκρίτ το 1958 σ’ έναν πίνακά του αναπαριστά – ετεροχρονισμένα και προφητικά – τα εγκλήματα κατά του περιβάλλοντος. Οι ρίζες ενός κομμένου δέντρου αναδύονται από το χώμα, τυλίγουν το τσεκούρι του «ξυλοκόπου» και το παγιδεύουν ες αεί ως αδιάψευστο πειστήριο του εγκλήματος. Ειρωνικός και καυστικός ο τίτλος του έργου: «Οι άθλοι του Αλεξάνδρου».

Εμείς ίσως ξεχάσουμε τα θύματα, ίσως και να συγχωρήσουμε κάποτε τους εγκληματίες. Τα δέντρα όμως έχουν μακροβιότερη μνήμη από τη δική μας. Θυμούνται ακόμη και μετά το θάνατό τους.

Αργά ή γρήγορα παίρνουν την εκδίκησή τους, όπως ο γόρδιος δεσμός στην εικόνα του Μαγκρίτ από το τσεκούρι της βίαιης λύσης του. Αρμόδιοι δεν είμαστε να επιβάλλουμε ποινές. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι μπορούμε να σωπαίνουμε ή να αδιαφορούμενα για τον αφανισμό των φυσικών όντων που ομορφαίνουν τις ζωές μας. Η Πιπεριά τσακίστηκε· το χέρι το κακό ποιος θα το κόψει; Επί του παρόντος θέλω να καρφώσω μια πινακίδα στη θέση – μνήμα της αγαπημένης δολοφονημένης φίλης μου, της Πιπεριάς. Θέλω πάνω της να γράψω «Schinus molle: Θύμα θρασύτατης και ανόητης αποψιλώσεως. Νούμερο 1 στον κατάλογο απολεσθέντων του 2025». Φοβάμαι ότι αυτός ο κατάλογος θα είναι μακρύς καθώς φήμες προειδοποιούν για προγραμματισμένους «άθλους» των τοπικών αρχών πρωτοφανείς, που εύχομαι να μην αποδειχθούν τελικά ανήκουστες αθλιότητες.